KOBIETY ANNY KAMIŃSKIEJ. CZYLI KILKA KSIĄŻEK O WYJĄTKOWYCH KOBIETACH
Wystarczy w Wikipedii porównać hasła „Halina Kruger-Syrokomska” i „Wanda Rutkiewicz”, żeby zobaczyć, jak potrzebna była biografia pt. „Halina. Dziś już nie ma takich kobiet” autorstwa Anny Kamińskiej. O Wandzie Rutkiewicz słyszeli nie tylko miłośnicy gór, ta himalaistka głęboka zakorzeniła się w świadomości Polaków. Wikipedia poświęca jej długi, dziewięciopunktowy wpis. O Halinie Kruger-Syrokomskiej znajdziemy w internetowej encyklopedii w sumie pięć linijek, a przecież urodzona w Warszawie Halina, była prekursorką polskiego himalaizmu.
Okazuje się, że ta polska himalaistka była niezwykle barwną postacią (z samej tylko tylnej okładki dowiemy się, że paliła fajkę i dużo przeklinała) i jednocześnie osobą o stanowczym i nie zawsze łatwym charakterze. Kamińska całkiem sprawnie nakreśliła historię życia Kruger-Syrokomskiej – poczynając od narodzin w przedwojennej Warszawie, poprzez cudowne ocalenie z bombardowania, po niespodziewaną śmierć wysoko w górach. To zarówno historia nietuzinkowej kobiety, ale także opowieść o polskim himalaizmie. Kruger-Syrokomska jest jej ważną częścią.
Jednym z ciekawszych wątków książki, przeplatającym się przez dużą jej część, jest relacja Haliny Kruger-Syrokomskiej z Wandą Rutkiewicz. Obie kobiety bardzo często razem się wspinały, brały udział nie tylko we wspólnych wyprawach w góry, ale innych wydarzeniach związanych z życiem ludzi gór, a w czasie tych spotkań dochodziło między Kruger-Syrokomską i Rutkiewicz do licznych konfliktów. Kamińska bardzo często opisuje główną bohaterkę swojej książki zestawiając ją z Wandą Rutkiewicz, porównując charaktery obu kobiet lub ich reakcje na różne sytuacje.
Okazuje się, że mimo konfliktów, Halina i Wanda w pewien sposób się dopełniają i dobrze na siebie wpływają, co przekłada się na sukcesy we wspinaczce wysokogórskiej. Obie kobiety pokonują niepokonane nigdy przedtem przez kobiety granice – te w górach, ale przede wszystkim te w umysłach innych ludzi. Pokazując, że kobiety na równych zasadach mogą wspinać się z mężczyznami.
„To była sensacja, że kobiety wybrały wschodni filar Trollryggenu, bo wcześniej żaden zespół kobiecy nie przeszedł tej drogi” – cytuje Kamińska w książce Andrzeja Paulo, himalaistę. „Kiedy Halina z Wandą są już w ścianie i najwyraźniej pną się do góry, Heen, do tej pory bez większej wiary w powodzenie przedsięwzięcia Polek, jako gospodarz regionu górskiego Romsdalen urządza z wejścia Polek atrakcję sezonu” – pisze Kamińska.
A więc: sensacja lub niedowierzanie, atrakcja sezonu lub brak wiary w umiejętności kobiet. Z takim podejściem stykały się wspinające się w latach 60. kobiety. Wyczyny Kruger-Syrokomskiej i Rutkiewicz sprawiały jednak, że wspinaczka kobiet stawała się zajęciem coraz mniej budzącym sensację.
Dziś kobiety himalaistki nie są w górach niezwykłym zjawiskiem. To wszystko dzięki Halinie Kruger-Syrokomskiej, która przecierała szlaki innym himalaistkom. To dzięki niej rozwinął się polski alpinizm i himalaizm i to dzięki niej rozwinął się wspinaczkowy talent Wandy Rutkiewicz i ta, najpierw nieznana polska taterniczka, stała się osobą rozpoznawalną w środowisku.
I tutaj płynnie możemy przejść do kolejnej książki Anny Kamińskiej, i do kolejnej kobiety opisanej przez tę reporterkę. To Wanda Rutkiewicz. Biografia tej polskiej himalaistki pt. „Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci” ukazała się w 2017 roku i świetnie się sprzedała.
W dużej mierze to podobna historia do tej, którą czytamy w książce o Halinie Kruger-Syrokomskiej – podobna bohaterka (silna i niezależna kobieta), podobne przesłanie (to także historia kobiety przełamującej bariery fizyczne i mentalne) i w końcu podobne wydarzenia (bo przełomowe momenty w życiu Rutkiewicz to po części również ważne chwile dla Kruger-Syrokomskiej) – ale w książce o Wandzie Rutkiewicz wydarzenia obserwujemy z perspektywy – możemy powiedzieć – tej bardziej znanej himalaistki.
Niesamowite jest jednak, jak losy obu kobiet, różniące się w szczegółach, są w ogólnym zarysie właściwie takie same – poczynając od fascynacji górami, a na śmierci w górach kończąc. Uważam, że „Halinę” i „Wandę” należy czytać od razu, jedną po drugiej (osobiście uważam, że lepiej zacząć od „Haliny”).
Anna Kamińska upodobała sobie pisanie o niezależnych i niezwyczajnych kobietach. Trzecią książkę, również biograficzną, reporterka napisała o Simonie Kossak. Jej pełny tytuł brzmi: „Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak”. Ta książka, podobnie jak biografia „Wanda”, stała się bestsellerem. Została wydana jako pierwsza w kolejności trzech biografii napisanych przez Kamińską.
To historia życia polskiej profesor nauk leśnych, miłośniczki przyrody, dbającej o zachowanie naturalnych ekosystemów naszego kraju, a prywatnie córki Jerzego Kossaka, wnuczki Wojciecha Kossaka i prawnuczki Juliusza Kossaka, znanych polskich malarzy.
Rodzina oczekiwała, że Simona będzie kultywowała artystyczną tradycję rodziny, jednak ta zdecydowała inaczej. Kamińska opisuje drogę Simony, która chciała realizować swoją pasję i której ostatecznie się to udało. Kolejny raz mamy do czynienia w biografii napisanej przez Kamińską z silną, odważną kobietą, która skutecznie dąży do wyznaczonego celu. Postać, z której wszyscy mogą brać przykład.
To charakterystyczne w biografiach Anny Kamińskiej – jej kobiety to postacie, z którymi chętnie się utożsamiamy. Autorka nie stara się drążyć trudnych tematów w biografiach swoich bohaterek, nie odziera ich z intymności, raczej stara się uwypuklać to, co budzi podziw i uznanie. Jak gdyby Kamińska poprzez swoje pisanie chciała nam powiedzieć: bierzcie przykład, bądźcie niezależni, bądźcie niezależne, tak jak te kobiety, które w zupełnie innych czasach, potrafiły wywalczyć sobie to, o czym marzyły. Być może niektórzy uznają takie przesłanie za banalne, jednak mam wrażenie, że nadal potrzebujemy tego typu głosów i takich przykładów w Polsce.
Książkę „Halina” Anny Kamińskiej kupisz w Inmedio, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!
Anna Kamińska „Halina.Dziś już nie ma takich kobiet”. Wydawnictwo Literackie. Kraków 2019.
