Bicia nie trzeba było ich uczyć, Piotr Lipiński

18.02.2016

Książka Piotra Lipińskiego udowadnia, że historię lepiej poznaje się poprzez reportaże, a nie przez podręczniki. „Bicia nie trzeba było ich uczyć” to nie tylko wstrząsający obraz stalinizmu w Polsce, ale przede wszystkim dokument o trudnym czasie transformacji ustrojowej i mankamentach III RP.

Głównym bohaterem książki „Bicia nie trzeba było ich uczyć” jest Adam Humer – wieloletni członek partii komunistycznej i wicedyrektor Departamentu Śledczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Prowadził postępowania przeciwko członkom podziemia – bił i torturował zatrzymanych. Po upadku komunizmu w Polsce Humer i inni oprawcy stanęli przed sądem, a potem trafili do tego samego więzienia, w którym trzymali swoje ofiary.

zdjecie

Opis życia i kariery Humera w książce Lipińskiego jest kluczowy, ale nie jest to tylko reportaż o jednym oprawcy. Jego historia jest tylko pretekstem do opowiedzenia o tym, jak wyglądał stalinizm w Polsce, co się działo w aresztach z wrogami komunistycznego systemu i jak działali śledczy z Urzędu Bezpieczeństwa.

To właśnie w tym miejscu Lipiński udowadnia, że historii lepiej uczyć za pomocą reportaży. Polscy czytelnicy na ogół wiedzą, co oznaczał stalinizm i jakimi metodami posługiwały się UB i SB, mimo to w zetknięciu z treścią książki czytający przeżywa szok. Szczegóły z jakimi Lipiński opisuje metody pracy oficerów śledczych sprawiają, że historię tego okresu czytamy na nowo. Stykamy się bezpośrednio z konkretnymi osobami – oprawcami i ich ofiarami – znamy ich życiorysy, niemal widzimy ich twarze – to bardzo mocno działa na wyobraźnię. Historia opowiadana za pomocą szczegółów zapada dużo głębiej w pamięć.

zdjecie2

Ale nie jest to tylko książka o stalinowskiej historii Polski. To także, a może powinienem napisać, że przede wszystkim, książka o transformacji w Polsce po 1989 roku i trudach z nią związanych. W opisywanym przez Lipińskiego procesie Humera, jak w soczewce, skupiają się wszystkie problemy rodzącej się III RP. Jest entuzjazm z odzyskania wolności, ale i problemy, które pojawiły się wraz z nią. Pojawia się nadzieja, na lepsze jutro, na ukaranie sprawców zbrodni stalinowskich. Wyłaniająca się nowa rzeczywistość szybko weryfikuje te plany, zamieniając niektóre starania w groteskową przepychankę.

Książka Piotra Lipińskiego jest świetnie napisana. To dynamiczny, mocny i trafiający do czytelnika reportaż, w którym udało się opowiedzieć o dwóch różnych światach – Polski komunistycznej i Polski wolnej, kapitalistycznej. Dlatego też warto ją przeczytać, by zrozumieć oba oblicza naszego kraju – to dawne i dzisiejsze.

Autor

Rafał Hetman
Rafał Hetman
Prowadzi bloga CzytamRecenzuje.pl, który poświęcony jest książkom z kategorii literatury faktu. Jako dziennikarz publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Polsce the Times” i magazynach branżowych.
Artykuły autora