3 POLSKIE NAZWISKA, KTÓRE ZAWSZE OZNACZAJĄ DOBRĄ LITERATURĘ

Są tacy autorzy, po których sięgamy w ciemno i wiemy, że się nie zawiedziemy. Znamy ich styl, ulubioną tematykę, język, jakim się posługują. Nie oznacza to jednak, że piszą książki podobne do siebie. Oznacza to, że każdą swoją powieść traktują z równą starannością. Jakie są nasze typy? Sprawdź to.

„Pokora” Szczepan Twardoch

Alois Pokora urodził się w 1891 roku. Jest jednym z wielu dzieci biednego górnika z Górnego Śląska. I pewnie powieliłby losy swojego ojca, gdyby nie to, że poszedł do szkoły. I radzi sobie w niej zadziwiająco dobrze. Udaje mu się wyrwać z rodzinnej miejscowości i rzuca się w wir historycznych wydarzeń. Najpierw walczy podczas I wojny światowej, potem trafia do Berlina. Jednak dla Aloisa udział w przełomowych wydarzeniach nie jest sensem życia. Może to dlatego, że jego tożsamość narodowa nie jest określona? Mówi wprawdzie po niemiecku, polsku i wasserpolsku, ale nie czuje się Niemcem ani Polakiem. Trudno mu wpasować się w konkretne ramy.

„Pokora” to powieść, której także nie da się wpasować w konkretne ramy, przyporządkować do jednej kategorii. Wysuwa się tu wprawdzie na prowadzenie motyw tożsamości. Alois jest w końcu człowiekiem wychowanym „na styku” kultur. Nie czuje się jednak ani Polakiem, ani Niemcem, ani nawet Ślązakiem. Widzi tożsamość narodową jako sztuczny twór wykreowany po to, by poczuć przynależność do jakiejś grupy. A jedynym, czego Alois chce, to być sobą. Stara się więc żyć spokojnie, u boku kobiety – może nie tej najukochańszej, ale chociaż oddanej. Nie chce od życia niczego więcej. Jednak historia się o niego upomni. Pokaże mu, że człowiek nie może iść przez życie, poddając się bezwolnie losowi. Bycie biernym pociąga za sobą konsekwencje.

Drugim istotnym motywem powieści jest Agnes, a właściwie wspomnienie o niej. Wydaje się, że tym, co dla Aloisa najważniejsze i co napędza go do działania, jest miłość do niej…choć bardziej właściwym słowem jest tu obsesja. Cała powieść bowiem jest swojego rodzaju listem do ukochanej kobiety. Jest to jednak bardzo nietypowa relacja, a jej finał jest dość zaskakujący.

„Pokora” to także powieść o męskości. Choć Twardoch przyzwyczaił nas do mocnych, męskich postaci, to Alois jest zupełnym ich przeciwieństwem. Jego postać jest daleka od „męskiej” w tradycyjnym tego słowa rozumieniu. Alois jest uległy, zarówno wobec kobiet, jak i wobec mężczyzn. Męskość jest tu kwestionowana, poddawana próbom.

„Pokora” to powieść, w której Twardoch zawarł wszystko to, co najbardziej lubimy i cenimy. Jest niepowtarzalny styl, wyjątkowe oddanie historii, wielowątkowa biografia i spora dawka przygód. Jednak nie jest to kopia poprzednich powieści. To zupełnie nowa jakość. Warto przekonać się o tym samodzielnie.

„Jak przejąć kontrolę nad światem nie wychodząc z domu. 2” Dorota Masłowska

To, co najbardziej nas definiuje, widoczne jest w detalach, szczegółach, na pozór nic nie znaczących sytuacjach. Doskonale wie o tym Dorota Masłowska i wyciąga je na wierzch, poddaje refleksji, przygląda się im. Poprzez analizę codzienności tworzy obraz współczesności. I robi to w wyjątkowym, niepowtarzalnym stylu. Masłowską można uwielbiać, można jej nienawidzić, ale nie można być na nią obojętnym.

W drugim tomie JPKNŚ Masłowska bierze na warsztat rzeczy z pozoru skrajne, które jednak łączą się zadziwiająco w całość. Najpierw przyjrzy się telewizji i temu, jakiego rodzaju rozrywkę nam serwuje, a powodem do tej niezwykłej socjologiczno-satyrycznej analizy będzie program Apetyt na miłość. Masłowska jednak nie zada tu pytania „w jakim kierunku zmierzamy”, ani nie pogrozi nikomu palcem za to, że ogląda po raz trzeci wszystkie sezony programu, lecz powie „I ludzie, mówię wam wprost: to mnie nie wzrusza może aż tak jak Zimna wojna. Ale wzrusza mnie naprawdę bardzo”.

Później przeanalizuje niezwykłą reklamę Poczty Polskiej, która więcej mówi o tym, kim jesteśmy jako naród, niż mogłoby komukolwiek przejść przez myśl. Na sam koniec zajmie się tematem nr 1 roku 2020, czyli Covid-19. Jednak nie spodziewajcie się tutaj rzeczowej analizy aktualnego stanu służby zdrowia czy prognoz pandemicznych na przyszłość. Masłowska bowiem, jak ma to w zwyczaju, popatrzy na pandemię z tej najmniej spektakularnej, ale za to najbardziej życiowej perspektywy, czyli z perspektywy kanapy we własnym domu.

Jeśli chcesz popatrzeć na codzienne sprawy od strony, która nigdy nie przyszłaby Ci do głowy, przeanalizować zdarzenia, na które na co dzień nawet nie zwracasz uwagi i przy okazji trochę się pośmiać, koniecznie sięgnij po najnowszą książkę Doroty Masłowskiej.

„Stan krytyczny” Paweł Reszka

Paweł Reszka prawdę ci opowie. Mało tego – rzuci ci ją w twarz bez pardonu, bez upiększeń i zrobi to w taki sposób, że nie zostaną ci już żadne złudzenia.

Tym razem Paweł Reszka przygląda się temu, jak wygląda walka z Covid-19 w polskich szpitalach. Rozmawia z lekarzami o tym, jak wyglądało przygotowanie (a raczej jego brak) do zbliżającej się pandemii. Przedstawia nastroje panujące w służbie zdrowia zaraz po wykryciu pierwszego przypadku zakażenia. Opisuje strach lekarzy po wybuchu pandemii. Na koniec dzieli się rezygnacją, zwątpieniem i ogromnym żalem, który towarzyszy obecnie wielu pracownikom służby zdrowia.

Reportaż Pawła Reszki nie pozostawia złudzeń. Polska służba zdrowia była na wykończeniu jeszcze przed pandemią, a pandemia pogrzebała ją niemal od razu. Brakuje pieniędzy, brakuje sprzętu, ale brakuje przede wszystkim organizacji, decyzyjności i wzięcia odpowiedzialności za to, co się dzieje. Z drugiej jednak strony jest mała nadzieja – bo są ludzie, którzy ostatkiem sił ratują nas przed katastrofą. To ludzie dobrej woli, którzy poświęcają wszystko, aby pomóc. „System trzyma się na ofiarności zwykłych ludzi, poświęceniu medyków”.

Wszystkim niedowiarkom, koronasceptykom i osobom doszukującym się w aktualnej sytuacji spisku koncernów farmaceutycznych lekarze mówią jedno – przyjdźcie jako wolontariusze na oddział szpitali jednoimiennych i zobaczcie na własne oczy, czy pandemia to ściema. A wszystkim tym, którzy uważają, że Polska dobrze radzi sobie z pandemią, mówimy – przeczytajcie książkę Pawła Reszki.

Wymienione książki kupisz w Inmedio, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!

Szczepan Twardoch „Pokora”. Wydawnictwo Literackie. Kraków 2020
Dorota Masłowska „Jak przejąć kontrolę nad światem, nie wychodząc z domu 2”. Wydawnictwo Literackie. Kraków 2020
Paweł Reszka „Stan krytyczny”. Czerwone i czarne. Warszawa 2020