6 DOBRZE NAPISANYCH I PRZEJMUJĄCYCH KSIĄŻEK Z MEDYCYNĄ W ROLI GŁÓWNEJ

26.03.2019

„Doktor House”, „Chirurdzy”, „Ostry dyżur”, a nawet polskie „Na dobre i na złe” – seriale z lekarzami i lekarkami w roli głównej cieszyły się i cieszą nadal ogromną popularnością. Nic dziwnego, bo sytuacje, w których na co dzień znajdują się lekarze, tworzą atrakcyjną dla widza huśtawkę emocji. Tak samo ciekawe i wciągające są historie medyczne opowiadane w niedawno opublikowanych książkach, ale te mają tę przewagę nad serialami, że wszystkie opowiadają prawdziwe historie.

Nie wszyscy czytelnicy zdają sobie sprawę, że książek z medycyną w roli głównej jest bardzo dużo. Nie dość wspomnieć o chyba najsłynniejszej fabularyzowanej historii nowoczesnej medycyny, czyli o „Stuleciu chirurgów” Jürgena Thorwalda (i kilku innych książkach tego autora). Tutaj jesteśmy jeszcze na pograniczu faktu i fikcji, bo Thorwald tworzy na potrzeby książki fikcyjną postać i aranżuje niezaistniałe spotkania, ale zaraz przechodzimy do książek jak najbardziej non-fiction.

I zaczynamy od tych najnowszych, czyli opublikowanych w lutym, a poświęconych pracy pielęgniarek. Są to aż trzy książki.

Pierwsza z nich, „Pielęgniarki” Christine Watson to książka, którą na okładce poleca Adam Kay, być może niektórzy pamiętają go z dobrze przyjętej rok temu w Polsce książki o lekarzach „Będzie bolało”. Watson pisze natomiast o pielęgniarkach. Sama była pielęgniarką przez dwadzieścia lat, a w książce opowiada o tym, jak ten zawód wyglądał z jej perspektywy. Ale to nie jest książka, która skupia się wyłącznie na opowiadaniu o specyfice pracy pielęgniarek, o tym, jak ten zawód jest trudny, wymagający, a przy tym nie zawsze odpowiednio doceniany (motyw niedoceniania pielęgniarek i pielęgniarzy przewija się przez wszystkie wydane w lutym książki). Watson opisuje ze szczegółami mikrokosmos, jakim jest szpital i wszystkich jego mieszkańców, lekarzy, pozostały personel szpitala, pacjentów, a także ich rodziny. Znajdziemy w „Pielęgniarkach” wiele przejmujących historii, ale również anegdot, np. o tym, na jakie tematy rozmawiają lekarze podczas operacji i że nie zawsze są to sprawy związane medycyną, czasem głównym tematem jest seks.

Zupełnie inna jest książka polskiej pielęgniarki Weroniki Nawary, która oprócz tego, że pracuje w szpitalu, prowadzi także bloga wczepkuurodzona.pl i jej książka o tym samym tytule pojawiła się w lutym w naszych księgarniach.

Nawara podeszła do tematu bardziej reportersko niż Watson. Książka Watson to coś na kształt wspomnień, opowieść przedstawiona z perspektywy autorki. Nawara sięgnęła po środki dziennikarskie. Choć w książce znajdziemy też jej własne historie, to „W czepku urodzone” znajdują się wypowiedzi, a nawet całe rozmowy z innymi pielęgniarkami.

Wszystkie rozmowy składają się na złożony obraz polskiego pielęgniarstwa i z bliska przedstawiają nie tylko pracę poszczególnych bohaterek, ale także tworzą pozazawodowy portret rozmówczyń Nawary. Mamy więc okazję poznać nie tylko zawód pielęgniarki, ale pielęgniarki jako osoby z krwi i kości, których praca ma ogromny wpływ na ich życie osobiste i na rodzinę. Ten wpływ na życie rodzinne najlepiej pokazuje rozmowa z pielęgniarką z oddziału paliatywnego i krótki wywiad z inną, która zostawiając rodzinę pojechała na… wojnę.

To bezsprzecznie przejmująca, a nawet szokująca książka. Szokuje to, co najbardziej prozaiczne i przyziemne – pielęgniarki i pielęgniarze za swój trud są niezwykle słabo wynagradzani. Wydaje się, że większość z nas zdaje sobie sprawę z wyzwań w pracy, z jakimi muszą radzić sobie pielęgniarki, ale dopiero przeczytanie książki Weroniki Nawary uzmysławia nam, na czym ten trud polega i że jest to praca o wiele bardziej obciążająca, psychicznie i fizycznie, niż się powszechnie wydaje.

Tak się złożyło, że również w lutym pojawiła się trzecia książka o pielęgniarkach, to „Tajemnice pielęgniarek. Prawda i uprzedzenia” Marianny Fijewskiej. I to pierwsza w tym zestawieniu książka napisana przez nie-pielęgniarkę. Fijewska jest dziennikarką, która przeprowadziła kilkadziesiąt wywiadów z pielęgniarkami, dzięki którym powstała książka. Podobnie jak w książce Nawarry, także u Fijewskiej rozmowy, a właściwie poszczególne wypowiedzi zestawione w tematyczne bloki, ukazują realia zawodu i prezentują codzienne problemy tej grupy zawodowej.

Książki Nawary i Fijewskiej mają szansę stać się ważnym głosem w pojawiającej się co jakiś czas debacie na temat warunków pracy i wysokości wynagrodzeń wśród pielęgniarek i pielęgniarzy. Warto je czytać, bo kiedy do mediów wraca temat np. zarobków tej grupy zawodowej, nie mamy zwykle okazji z bliska przyjrzeć się, jak naprawdę wygląda codzienna praca takich osób.

Przy tej okazji nie mogę nie wspomnieć jeszcze o paru dobrych i świetnie napisanych reportażach z medycyną w roli głównej. Pierwszy to „Serce pasowało” Anny Mateji. To „Opowieści o polskiej transplantologii” jak wyjaśnia podtytuł tej książki. Mateja opisuje w książce historię rozwoju przeszczepów nerki, trzustki, wątroby i oczywiście serca, a także rozwój replantacji, czyli tej dziedziny medycyny, dzięki której chirurdzy przyszywają pacjentom odcięte członki ciała. Przeczytamy zatem nie tylko o brawurowych wyczynach profesora Religi, ale także innych lekarzy, pionierów w swojej dziedzinie, którzy nie bali się podejmować ryzyka i nie zważali na opinię innych. Świetnie napisana książka!

Równie dobrze napisany reportaż to „Zaraza” Jerzego Ambroziewicza. Polecam tę książkę każdemu, kto lubi medyczne reportaże. To powieść reporterska, a nie klasyczny reportaż, to właściwie kryminał medyczny, który jest świetnym materiałem na film sensacyjny. Jerzy Ambroziewicz opisuje w „Zarazie” epidemię pewnej zapomnianej choroby, która w 1963 roku wybuchła we Wrocławiu. Bardzo ciekawe!

 

Wymienione książki kupisz w Inmedio, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!

Christie Watson, „Pielęgniarki”. Przeł. Ewa Borówka. Marginesy, Warszawa 2019.

Weronika Nawara, „W czepku urodzone”. Otwarte, Kraków 2019.

Autor

Rafał Hetman
Rafał Hetman
Prowadzi bloga CzytamRecenzuje.pl, który poświęcony jest książkom z kategorii literatury faktu. Jako dziennikarz publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Polsce the Times” i magazynach branżowych.
Artykuły autora