OD ZABAWY DO ZGROZY | Rausz. Niemcy między wojnami, Harald Jähner

Nowa książka autora bestsellerowego „Czasu wilka” tym razem poświęcona jest Niemcom międzywojennym. I, powiedzmy to od razu, jest równie interesująca, jak książka o powojennych Niemcach.

„Republika Weimarska widziana z dzisiejszej perspektywy prezentuje się zaskakująco współcześnie, a jednak w osobliwy sposób obco” – pisze Harald Jähner na samym początku swojej najnowszej książki „Rausz”. Trudno nie zgodzić się z jego stwierdzeniem, zwłaszcza gdy czyta się opowieść o Niemcach między wojnami w języku polskim (przekład Moniki Kilis).

Na międzywojenne Niemcy warto jednak spojrzeć z szerszej perspektywy, nie tylko pamięci, ale i wielkich przeobrażeń charakterystycznych dla wielu europejskich społeczeństw.

Lata 20. to przecież narodziny nowych zawodów, modeli życia, a także na przykład emancypacji kobiet. Przypomnieć tu warto, że w nieodległej Polsce kobiety wywalczyły prawa wyborcze w 1918 roku. Ale zmiany dotyczyły nie tylko tej sfery. To wtedy nastał czas, gdy kobiety zaczęły wchodzić do zawodów zarezerwowanych dotychczas dla mężczyzn. Zmieniał się też wizerunek płci. Widać to było wyraźnie w kinie, literaturze czy reklamie, o czym pisze Jähner, pokazując ikoniczne postaci – na przykład krótko obciętej kobiety z papierosem w ręku.

Zmiany społeczne dotykają nie tylko sfery prywatnej, ale przenoszą się również na ulicę i do biur. W tych drugich powstają nowe fabryki umysłowe. Na ulicach za to panuje ścisk, pośpiech i tłok. Dotyczy to przede wszystkim Berlina, który staje się potężną metropolią – różnorodną, nowoczesną, kuszącą różnymi możliwościami, ale i niebezpieczną.

Zmieniają się wreszcie obyczaje. Czas wolny trzeba zapełnić nowymi rozrywkami. Służą temu wizyty w ekskluzywnych i nowoczesnych domach towarowych, na przykład Karstadt na Hermannplatz w Berlinie, otwartym pod koniec lat 20. Monumentalny budynek w stylu art deco przywoływał na myśl modernistyczne budowle z Chicago i był dowodem swoistej wielkości kapitału. Oczywiście zakupy w takich miejscach to przede wszystkim przywilej elity, a przecież międzywojenne społeczeństwo to również, jeśli nie przede wszystkim, ludzie ledwie wiążący koniec z końcem. I o nich też opowiada Jähner.
Przełom lat 20. i 30. to czas konfrontacji z ponurą rzeczywistością. Najpierw przychodzi potężny krach na giełdzie, wielki kryzys i jego skutki, a w chwilę potem ponury następuje pochód nazizmu. Czasy znowu nadchodzą nowe.

Książka „Rausz” to imponująca i fascynująca panorama społeczna i kulturowa Niemców między wojnami.

Wymienioną książkę kupisz w Inmedio, 1 minute, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!
„Rausz. Niemcy między wojnami”, Harald Jähner, Wydawnictwo Poznańskie 2023