5 KSIĄŻEK, KTÓRE DOBRZE OPISUJĄ PRZEŁOMOWY ROK 1968

04.06.2018

W tym roku mija 50 lat od przełomowych wydarzeń, które w 1968 roku miały miejsce w Polsce i na świecie. Z tej okazji w naszych księgarniach pojawiło się kilka bardzo ciekawych książek opisujących te wydarzenia. Są wśród nich nie tylko reportaże i książki historyczne – jest również świetna powieść. Oto kilka słów o dobrych książkach opisujących przełomowy rok 1968.

T259368

Zacznijmy od Polski i od świetnej powieści Jarosława Kamińskiego „Tylko Lola” (ze zdziwieniem przyjąłem brak tej książki wśród nominowanych do tegorocznej Nagrody Nike). W książce Kamiński opisuje historię życia dwóch kobiet uwikłanych w wielką historię – najpierw wojnę w Hiszpanii, potem drugą wojnę światową, a na końcu wydarzenia związane z rokiem 1968 w Polsce, gdzie z powodu nagonki antysemickiej, nasz kraj opuściły tysiące obywateli żydowskiego pochodzenia.

Kamiński poprzez osobistą historię dwóch kobiet świetnie ukazuje bezbronność i przedmiotowość zwykłych ludzi w starciu ze sterowaną odgórnie nagonką. W powieści nie skupia się jednak na ogólnokrajowych wydarzeniach, ale na osobistych wątkach i skomplikowanych losach dwóch głównych bohaterek. Niemal, jak reportaż pokazuje, jak wyglądała codzienność ludzi, którzy stali się celem ataków w marcu 1968 roku.

large_grynberg_ksiega_wyjscia_300_RGB

O codzienności osób opuszczających Polskę po Marcu 1968 roku pisze także Mikołaj Grynberg (jego poprzednia książka „Rejwach”, wydana rok temu, znalazła się wśród nominowanych do Nike). W swojej „Księdze wyjścia” zebrał on rozmowy z kilkudziesięcioma Polkami i Polakami, którzy byli ofiarami marcowej nagonki i które, albo zdecydowały się opuścić nasz kraj, albo w nim zostać. Bohaterowie rozmów opowiadają Grynbergowi o motywacjach swoich decyzji.

Książka ta świetnie pokazuje, jak przykład z góry (sygnał od władz centralnych), spływał w dół docierając na podatny grunt, nie tylko w instytucjach państwowych i władzach lokalnych, ale także wśród zwykłych obywateli.

 

Należy też wspomnieć o dwóch innych książkach o Marcu 68, czyli świetnych publikacjach reporterskich: „Jesteśmy. Rozstania 68” Teresy Torańskiej i „Syjoniści do Syjamu. Zapiski z lat 1967-1968” Marka Nowakowskiego.

1968-czasy-nadchodza-nowe-w-iext52378329

I na koniec czas na świat. Wspólnie o roku 1968 napisali Ewa Winnicka i Cezary Łazarewicz. W swoim zbiorze reportaży „1968. Czasy nadchodzą nowe” portretują cały rok 1968. Nie tylko w Polsce, ale i na świecie.

Książka podzielona jest na dwanaście rozdziałów (miesięcy), z których każdy jest osobną historią. Mamy tutaj Beatlesów i francuskich studentów, Liverpool, San Francisco i Gliwice. Jest inwazja na Czechosłowację i exodus z Polski. To ciekawy przegląd tego, czym był na świecie 1968 rok. Szeroka perspektywa dostarczona przez reporterów pozwala nam zobaczyć więcej, a perspektywa czasowa, w tym roku obchodzimy 50-lecie opisywanych wydarzeń, daje możliwość lepszej oceny tego, co zdarzyło się tego przełomowego roku. I czy rzeczywiście był on przełomowy.

Autor

Rafał Hetman
Rafał Hetman
Prowadzi bloga CzytamRecenzuje.pl, który poświęcony jest książkom z kategorii literatury faktu. Jako dziennikarz publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Polsce the Times” i magazynach branżowych.
Artykuły autora