OGLĄDALIŚCIE SERIAL „CZARNOBYL”? SIĘGNIJCIE TEŻ PO TE KSIĄŻKI
Serial „Czarnobyl”, który w pierwszej połowie roku na nowo rozpalił zainteresowanie katastrofą z 1986 roku i jej historią, sprawił również, że wydawcy książek także zainteresowali się tym tematem i w ostatnim czasie przygotowali dla nas kilka ciekawych tytułów. Ponadto od dawna w księgarniach dostępne są świetne książki, które opowiadają o katastrofie. Spośród nowych wydań i książek trochę starszych wybrałem te, które moim zdaniem są najciekawsze. Oto ich przegląd!
„Czarnobyl. Spowiedź reportera”, Igor Kostin
Zacznijmy od książki Igora Kostina fotoreportera, który w 1986 roku pracował dla Agencji Prasowej Nowosti. Kostin dotarł do Czarnobyla w dniu wybuchu – 26 kwietnia. Jako fotoreporter dokumentował później, to co się stało w elektrowni oraz wokół niej. Fotografował również okolice Czarnobyla i Prypeci pokazując, jak zmieniało się miejsce dotknięte promieniowaniem. Jego książka jest przede wszystkim zbiorem fotografii. Zdjęcia zajmują w niej mniej więcej 80 procent treści. Każda fotografia jest opisana, a oprócz krótkich opisów pod zdjęciami, znajdziemy też dłuższe teksty, w których Kostin opisuje swoją pracę na miejscu, przedstawiając również kulisy działań władz, ratowników i strażaków.
Zdjęcia Kostina pokazują, jak dokładnie twórcom serialu „Czarnobyl” udało się odwzorować ówczesny świat. Patrząc na niektóre zdjęcia Kostina, może nam się wydawać, że oglądamy screeny z serialu – takie same ubrania, te same szpitalne sale, ta sama aula, w której toczył się proces odpowiedzialnych za katastrofę. Na zdjęciach Kostina widać jednak to, czego w serialu nie ma – to detale, niespotykane w serialu zbliżenia, które opowiadają swoją, według mnie o wiele bardziej poruszającą, historię. Po prostu patrząc na te fotografie wiemy, że oglądamy prawdę, a nie spreparowane show. To ogromna wartość tej książki. Dlatego wszystkim tym, którzy oglądali serial, polecam również obejrzeć i przeczytać książkę Igora Kostina.
W tym roku ukazało się nowe wydanie tej książki. Kilka lat temu książka ukazała się w innym formacie i z inną okładką.
„Czarnobyl. Instrukcje przetrwania”, Kate Brown
A teraz czas na klasyczny reportaż. To książka, nad którą autorka pracowała 10 lat. Ta książka ma dwa bardzo ciekawe wątki, na które chciałbym zwrócić waszą uwagę.
Po pierwsze, opowiada o tym, jak ludzie próbowali przetrwać po katastrofie i pokazuje, że przetrwanie dla każdego z bohaterów było czymś innym, ponieważ dla każdego z osobna katastrofa oznaczała inną zmianę w życiu – inną dla zwykłych obywateli, inną np. dla partyjnych dygnitarzy. Brown opisuje spektrum postaw wobec katastrofy, każąc czytelnikowi zastanowić się, jak sam zachowałby się w obliczu takich wydarzeń.
Po drugie, jest to opowieść o tym, jak władza sterowała „prawdą” o tej katastrofie. Świadomie umieszczam słowo „prawda” w cudzysłowie, bo od początku władze ZSRR manipulowały informacjami o tym, co się wydarzyło w Czarnobylu, albo po prostu kłamały. Książka Brown pokazuje mechanizmy tych kłamstw i manipulacji. Można wręcz stwierdzić, że jest to uniwersalna opowieść o władzy władz nad prawdą.
„Czarnobylska modlitwa”, Swietłana Aleksijewicz
Nie wiem, czy wiecie, ale niektóre historie pojawiające się w serialu „Czarnobyl” pochodzą z książki Swietłany Aleksijewicz „Czarnobylska modlitwa”. Ta książka to zbiór opowieści osób, które albo były dotknięte katastrofą, albo pomagały przy usuwaniu jej skutków. To książka bardzo ciekawa, a do tego niezwykle przejmująca. Składa się z ponad trzydziestu monologów na temat katastrofy i wokół niej. Z tych ponad trzydziestu głosów wyłania się poruszający obraz tamtych dni i tego, co działo się z setkami tysięcy ludzi, kiedy świat już stracił zainteresowanie Czarnobylem. Ważnym wątkiem tej wielogłosowej opowieści jest ten dotyczący Białorusinów, którzy pozostali i przez lata żyli w strefie skażonej promieniowaniem, bo nikt ich stamtąd nie zabrał.
„Likwidatorzy Czarnobyla. Nieznane historie”, Paweł Sekuła
Ta książka pokazuje katastrofę w Czarnobylu z trochę innej perspektywy – oczami tzw. likwidatorów. Jest to książka o żołnierzach wezwanych do usuwania skutków awarii. Pojawiła się ona w księgarniach w marcu tego roku. Autor, Paweł Sekuła, prezentuje w niej relacje likwidatorów, dzięki którym możemy poznać kulisy ich pracy – co ważne nie ograniczała się ona tylko do momentu tuż po wybuchu, wiele osób pracowało wokół elektrowni przez kilka lat.
Trzeba przyznać, że książka ta nie ma takiego ładunku emocjonalnego i literackiego, jak „Czarnobylska modlitwa” Swietłany Aleksijewicz, ale to z pewnością ciekawy dokument, który pokazuje tę katastrofę z trochę innej perspektywy.
Książkę „Czarnobyl. Spowiedź reportera” kupisz w Inmedio, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!
Igor Kostin, Czarnobyl. Spowiedź reportera. Przeł. Wiktoria Melech. Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2019.
