PODRÓŻE DLA WYMAGAJĄCYCH I NIE TYLKO

Wszyscy już się niecierpliwią. Ale na wakacje jeszcze trochę trzeba poczekać. Zanim więc wybierzemy się w podróże rzeczywiste – proponuję wyprawy, które fundują mistrzowie pióra: Olga Tokarczuk, Robert Harris oraz Martin Caparrós.

NIESAMOWITA TOKARCZUK

Są autorzy i autorki, którym dałbym się porwać zawsze i wszędzie. Byłem z nimi bowiem to tu, to tam. To co przeżyłem – pozostało na długo w mojej pamięci.

Ot, chociażby Olga Tokarczuk, autorka, której uległem kilka razy. Ostatnio między innymi przy „Biegunach“ i „Księgach Jakubowych“. Ta pierwsza książka, przełożona przez Jennifer Croft na angielski, znalazła się zresztą wśród finalistek jednej z najbardziej prestiżowych nagród literackich, czyli The Man Booker Prize International.

Znalazła się w finale… i wygrała!

Ale zupełnie najnowszą książką Tokarczuk jest zbiór prozatorski „Opowiadania bizarne“. To dziesięć niesamowitych – jak zresztą samo słowo „bizarny“ sugeruje – opowieści.

Choć dotyczą różnych postaci, różnych czasów, rozgrywają się w różnych miejscach, czyli są po prostu różnymi historiami – łączy je jedno: nadzwyczajność .

Tokarczuk sięga po rozmaite stylistyki. Zanurza się w rzeczywistość senną, osadza fabułę w historycznych czasach. Bywa przy tym szamanką, kimś kto odkrywa przed nami nieznane znaczenia. Co najważniejsze o inności i dziwności Tokarczuk pisze w taki sposób, że staje się ona jakby oswojona, bliższa.

Niektórzy pewnie będą dzielić te teksty na te bardziej realistyczne, wręcz psychologiczne, i te bardziej fantastyczne. Dla mnie te dwie warstwy się nieustannie mieszały.

Po przeczytaniu tego zbioru nie byłem jednak spokojny. Tokarczuk uruchomiła we mnie – nie pierwszy zresztą raz – jakiś dodatkowy zmysł, wyostrzyła czujność, sprawiła, że świat nabrał nowych barw. Takich… bizarnych właśnie.

Wybierzcie się w podróż z „Opowiadaniami bizarnymi“. Czeka Was wspaniała przygoda.

MONACHIUM 1938

Roberta Harrisa, jak sądzę, nie trzeba przedstawiać nikomu. A na pewno nie trzeba przedstawiać go wielbicielom dobrych powieści.

Ten wielbiony przez czytelników na całym świecie autor tym razem podsuwa thriller szpiegowski z mocnym historycznym tłem. I, od razu to napiszę, usiądźcie wygodnie w fotelach. Zapowiada się bowiem nie lada przygoda.

Oto Niemcy, rok 1938, a więc czas wielkich nerwów. Sprawa wojny nie została jeszcze przesądzona. Losy się ważą. Hitler szykuje się do konfrontacji, Chamberlain walczy o pokój. Ale czy to się uda? Z perspektywy tamtego momentu i miejsca, w którym toczą się rozmowy, Monachium – nic nie wiadomo ostatecznie.

Trwają więc negocjacje, a Harris znakomicie rozgrywa nasze czytelnicze emocje, tworząć fikcyjne – choć na swój sposób prawodpodobne – postaci. Nie jest to jednak nudny wykład o historii i jej meandrach. Harris dba przede wszystkim o to, by czytelnicy się nie nudzili. Uwikłał więc swoich bohaterów w skomplikowaną relację przyjaciół, których drogi dramatycznie się rozeszły. Brzmi znajomo? Poniekąd tak właśnie jest.

Książka Harrisa dotyka bowiem – jak się prędko przekonają ci, którzy zdecydują się na tę podróż – pewnych uniwersalnych spraw.

Inną sprawą jest, jak Harris traktuje historię. Oczywiście ci dbający o szczegóły mieliby się pewnie do czego przyczepić. Ja się cieszę. Takie książki bardzo przybliżają zwyczajność, a o tę często najtrudniej w mądrych i uczonych podręcznikach szkolnych.

Lektura idealna na przedwakacyjną rozgrzewkę.

LEKCJE POKORY

Jego reportaż, „Głód“, kilka lat temu zrobił furorę. Nic dziwnego. Martín Caparrós okazał się znakomitym dziennikarzem, umiejącym uchwycić aktualny problem w literacko imponującej formie.

Teraz czas na książkę o wiele szczuplejszą, choć dotykającą równie istotnego zagadnienia – uchodźtwa. Autor na zlecenie Organizacji Narodów Zjednoczonych odwiedza kilkanaście miejsc na świecie. Wszędzie, gdzie się zatrzymuje, zwraca się ku tym, którzy zostali zmuszeni do zmiany miejsca zamieszkania. Zmuszeni, bo z ojczyzny przeganiało ich wykluczenie albo wojna.

Spotkania owocują niezwykłymi portretami.

Natalia została sprzedana przez męża albańskim handlarzom żywym towarem. Potem trafiła do domu publicznego.

Richard szuka wolności, ale na razie ma przed oczyma wciąż żywe obrazy rebeliantów, którzy zabijali bliskie mu osoby.

Jadiya mieszka w Amsterdamie, ale urodziła się w rodzinie marokańskich imigrantów. Nie czuje się najlepiej ze swoją podwójną tożsamością.

Oto kilka przykładowych historii i bohaterów tej książki, równie ważnym bohaterem jest sam autor. Jego perspketywa apeluje do pewnego rodzaju wrażliwości, a ta z kolei ma uświadomić nam, że mimo pozornych, codziennych niewygód nasze życie – życie ludzi z krajów demokratycznych – nie jest najgorsze.

„Księżyc“ zachęca więc do trudnej podróży, ale na pewno warto się w nią wybrać.