HISTORIA PISZE NAJLEPSZE SCENARIUSZE | ROBERT HARRIS, MONACHIUM. W OBLICZU WOJNY

Powieści zakorzenione w historycznych wydarzeniach zawsze są trudne. Znamy przecież zakończenie, jak więc wzbudzić w czytelniku zainteresowanie? Robert Harris opanował tę sztukę do perfekcji. Potrafi dodać swoje „trzy grosze”, dzięki czemu historia zyskuje nowe oblicze. Jak to zrobił w powieści „Monachium. W obliczu wojny”? Nie pozostaje nic innego, jak osobiście to sprawdzić.

Nowa-stara historia

Jesienią 1938 sytuacja polityczna Europy przypomina jedną wielką beczkę prochu. Wystarczy jedna iskra, by wybuchła wojna. Adolf Hitler przygotowuje inwazję na Czechosłowację, a Wielka Brytania próbuje za wszelką cenę znaleźć pokojowe rozwiązanie. Wszystko rozstrzygnie się w Monachium – mieście, które już na zawsze będzie kojarzyło się z układem monachijskim (choć inni nie powiedzą o tym wydarzeniu inaczej, niż hańba monachijska). Brytyjski urzędnik Hugh Legat i niemiecki dyplomata Paul von Hartmann spotykają się na konferencji w Monachium. To od nich zależy przyszłość Europy. Oczy całego świata zwrócone są w ich stronę. Czy w sytuacji, w której gra toczy się o najwyższą stawkę, dopuszczą się zdrady?

Co by było, gdyby…

Nie jest łatwo pisać powieści oparte na historycznych wydarzeniach. Wiemy przecież, jak się wszystko skończy i choćbyśmy bardzo trzymali kciuki, to biegu historii nie zmienimy. Wprawdzie Hugh Legat oraz Paul von Hartmann to postaci fikcyjne, to cała fabuła jest mocno zakorzeniona w prawdziwych wydarzeniach. Konferencja w Monachium znana jest niemal każdemu i każdy wie, jakie miała skutki. Zachód sprzedał Hitlerowi wolność i niezależność Czechosłowacji myśląc, że broni się w ten sposób przed wojną. Jednak jedyny efekt jaki osiągnięto, to ośmielenie dyktatora do tego stopnia, że przez kilka następnych lat cały świat stał w ogniu. Jak więc stworzyć z tego historię, która wciąga i zaskakuje, choć finał jest znany?

The Washington Post „Po raz kolejny Harris z talentem właściwym tylko jemu, ożywił historię”.

Robert Harris świetnie się na tym zna, bo lubuje się w powieściach zakorzenionych w historycznych wydarzeniach. Jednak zawsze dodaje tam coś od siebie. W „Monachium. W obliczu wojny” zabiera nas za polityczne kulisy układu monachijskiego. Przedstawia dyplomatyczną, misternie zaplanowaną grę, w której każdy ruch ma znaczenie i może przynieść absolutny sukces lub totalną porażkę.

To, co ludzkie, jest nam bliższe

Historia, choć niezwykle ważna, jest tutaj tłem. Najważniejsi są bohaterowie. Harris umie zatrzymać się nad ludzkim charakterem, zajrzeć pod skórę, by zobaczyć, co tam jest. Poznajemy ich wewnętrzne zmagania, moralne dylematy, ale też ukryte pragnienia i osobiste marzenia. Widzimy zwyczajnych ludzi, którzy zostali postawieni w niezwyczajnej sytuacji i robią, co mogą, aby ją uratować.

Choć wszyscy wiemy, że ich starania skazane są na porażkę, to historia i tak wciąga i trzyma w napięciu. Cały czas mamy nadzieję, że bohaterom Harrisa uda się uratować świat. Zastanawiamy się, jakby to było, gdyby rzeczywiście odnieśli sukces. Jak potoczyłyby się losy świata? Gdzie bylibyśmy obecnie? Pewnie nigdy się tego nie dowiemy. Jednak to nie znaczy, że ta historia niczego nas nie uczy. Przypomina bardzo dobitnie, co się może wydarzyć, jeśli politycy zamiast myśleć o dobru wspólnym, zaczynają myśleć tylko o swoich aspiracjach i dążeniu do władzy absolutnej. To nigdy nie kończy się dobrze…

Fakty vs fikcja

„Monachium. W obliczu wojny” Roberta Harrisa to powieść mocno oparta na faktach historycznych. Nie znaczy to jednak, że Ci, którzy wagarowali na lekcjach historii, będą się nudzić podczas lektury. Wręcz przeciwnie – czytanie o politycznych intrygach i dyplomatycznej grze zapewni im fantastyczną rozrywkę, a kto wie, czy nie zachęci do zagłębienia się w historię. Temat jest o tyle warty poznania, że na Netflixie można obejrzeć ekranizację powieści Harrisa. Warto sprawdzić, ile jest w niej prawdy, a ile literackiej wyobraźni.

Wymienioną książkę kupisz w Inmedio, 1 minute, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!
Robert Harris „Monachium. W obliczu wojny”. Albatros. Warszawa 2022