KSIĄŻKI, KTÓRE TRAFIŁY NA DESKI TEATRU. CO, GDZIE I KIEDY OBEJRZEĆ?

Literatura i teatr to połączenie, które trwa od setek lat. Adaptacje największych dzieł literackich regularnie goszczą na deskach teatralnych. Jednak większości z nas literacko-teatralne połączenie kojarzy się głównie z nudnawymi spektaklami na podstawie klasyki literatury. A przecież współczesne, popularne książki też bardzo często stają się materiałem na ciekawą sztukę teatralną.

Teatr Powszechny w Warszawie podjął się przygotowania spektaklu na podstawie „Ksiąg Jakubowych” Olgi Tokarczuk. Książka w 2015 roku otrzymała Literacką Nagrodę Nike, zdobyła nie tylko uznanie krytyków, ale i czytelników – długo utrzymywała się na listach bestsellerów. „Księgi Jakubowe” to historia młodego, przystojnego Żyda – Jakuba Lejbowicza Franka, który tworzy coś na kształt nowej religii, sekty. Akcja dzieje się w połowie XVIII wieku. Premiera spektaklu odbędzie się 13 maja 2016 roku.

Warto też zwrócić uwagę, że w tej samej edycji nagrody Nike, w której wygrały „Księgi Jakubowe” w finale znalazła się książka Ignacego Karpowicza „Sońka”, która dużo wcześniej niż „Księgi” trafiła do teatru. Sztukę na podstawie tej powieści wystawiono w Teatrze Dramatycznym w Białymstoku.

Nie tylko tzw. literatura wysokich lotów pojawia się na deskach teatru. Bestsellery, które czyta cały świat, też bywają inspiracją do powstania sztuki. Takim przykładem jest książka „50 twarzy Greya”, która wprawdzie nie została w pełni zaadaptowana na potrzeby sztuki, ale była inspiracją do powstania spektaklu o tego typu literaturze. W Teatrze Polonia widzowie mogli oglądać spektakl pod tytułem „Klaps! 50 twarzy Greya”. „Na scenie spotykamy autorkę książki i dwójkę stworzonych przez nią postaci, które kłócą się z autorką o ich wizerunki i zalety intelektu i charakteru” – czytamy w opisie spektaklu.

Pojawienie się niektórych spektakli przygotowanych na podstawie książek budzi często wiele kontrowersji, zwłaszcza, kiedy książka, a co za tym idzie również spektakl, opowiada o prawdziwych wydarzeniach. Tak było w przypadku spektaklu opartego na reportażu Filipa Springera „Miedzianka. Historia Znikania”. Pod koniec 2013 roku do spektaklu na jej podstawie szykował się Teatr im. Cypriana Norwida w Jeleniej Górze. Jednak lokalni dziennikarze zarzucili twórcom, że sztuka jest antypolska. W książce pojawia się m.in. temat wysiedleń Niemców, a także historie Polaków, którzy na nowych ziemiach rzucili się do szukania rzekomo pozostawionych przez dawnych właścicieli skarbów. Ostatecznie jednak, spektakle na podstawie „Miedzianki” zostały wystawione.

Równie głośnym i ciekawym jest spektakl „Swarka” na podstawie tekstów innych reporterów – Mirosława Wlekłego i Katarzyny Szyngiery. Tak mówią o nim twórcy: „Oddajemy głos świadkom czystki etnicznej. Wysłuchujemy historii o przekraczaniu granic człowieczeństwa, które nie mogą zostać właściwie opowiedziane, gdyż do ich opisania brakuje języka. Po obu stronach granicy wielokrotnie mówiono nam, że aby się pojednać, trzeba głośno wypowiedzieć prawdę: co wydarzyło się między Polakami a Ukraińcami w 1943 roku. Po obu stronach granicy tych prawd jest wiele”. „Swarkę” można oglądać w Teatrze Polskim w Bydgoszczy.

Nie sposób wymienić wszystkich książek, które w ostatnim czasie trafiły na deski teatrów w całej Polsce (nawet jeśli ograniczymy się do tych najnowszych tytułów). Jeżeli chcecie sprawdzić, czy w którymś z teatrów można zobaczyć spektakl zrealizowany na podstawie waszej ulubionej lektury, polecam po prostu wyszukiwarkę Google. Zdziwicie się, jak wiele książek adaptowanych jest na przedstawienia.