CZY SPRAWIEDLIWOŚĆ JEST ŚLEPA? | CZAS ŁASKI, JOHN GRISHAM

Moralna niejednoznaczność – tak w dwóch słowach można opisać to, co jest najważniejszym aspektem powieści Johna Grishama „Czas łaski”. Pisarz wciąga nas po raz kolejny w prawniczy świat, pokazuje, że nie ma jednej prawdy, a każda sytuacja ma swoje drugie dno. Nawet z pozoru oczywista sprawa nie jest jednoznaczna. Czy morderstwo da się usprawiedliwić? Przeczytajcie najnowszą powieść Grishama i odpowiedzcie sobie na to pytanie.

Druga strona medalu

Jake Brigance to znany wszystkim prawnik z małej, zaściankowej miejscowości Clanton w stanie Missisipi. To jedyna osoba w okolicy, która podejmuje się wejścia na salę sądową w roli obrońcy, nawet w sprawach beznadziejnych. Choć słowo „podejmuje się” nie jest tu do końca adekwatne, ponieważ zazwyczaj Jake dostaje propozycje nie do odrzucenia. Podobnie jest i tym razem. Zostaje wplątany w bardzo niewygodny proces o morderstwo. Ofiarą bowiem jest szanowany w lokalnej społeczności zastępca szeryfa Stuart Kofer. Oskarżonym natomiast jest młody chłopak, syn dziewczyny Stuarta.

Sprawa wydaje się oczywista – nikt nie ma wątpliwości co do winy chłopaka, a społeczeństwo domaga się najwyższej kary. Jednak podczas badania sprawy, Jake Brigance zaczyna dostrzegać inne okoliczności straszliwej zbrodni. Czy wina jest zawsze oczywista, a sprawca zasługuje na surową karę? Kto tutaj jest tak naprawdę ofiarą, a kto sprawcą? Czy zabójca zasługuje na to, by żyć? Te wszystkie pytania zadaje Grisham, a potem robi wszystko, by czytelnik zastanawiał się nad nimi przez całą książkę, aż do ostatniej strony.

W obronie sprawiedliwości

„Po wyroku w sprawie Carla Lee Haileya Brognance’owie przez trzy lata musieli zmagać się z telefonicznymi pogróżkami i nienawistnymi spojrzeniami w sklepach, a przed ich domem nocami czuwali ludzie z biura szeryfa. Ostatnio ona i mąż wracali do normalnego życia w nowym domu(…) Ostatnim, czego Carla chciała, było zaangażowanie w sprawę z pierwszych stron gazet.”

Po „Czasie zabijania” i „Czasie zapłaty” przyszedł czas na „Czas łaski”, czyli trzeci tom opowieści o Jake’u Brigance, prawniku z Clanton w stanie Missisipi. Jake jest prawnikiem nietypowym, jak na okolicę, w której mieszka – zaangażowanym, wierzącym w sprawiedliwość i prawo do obrony. Zupełnie inaczej myślą mieszkańcy miasteczka. Oni od razu po sprawie wydali wyrok na młodego Drew Gamble’a, zabójcę Stuarta Kofera. Dla nich jedyną, akceptowalną karą jest kara śmierci. Każda próba tłumaczenia chłopaka kończy się agresywnym atakiem. Jake jednak jest wierny swoim ideałom i ryzykuje karierę, bezpieczeństwo finansowe i życie rodziny, by sprawiedliwości stało się zadość.

Winny nie zawsze jest winny

„Czas łaski” to powieść, jakiej można się spodziewać po Grishamie – dobrze napisany, wciągający, pełen szczegółów thriller sądowy. Sprawa nastoletniego Drew Gamble’a jest skomplikowana i wielowymiarowa. Tutaj nie ma oczywistych wniosków, wszystko ma swoje drugie dno. Z jednej strony chłopak to morderca, z drugiej – zabity stróż prawa miał bardzo dużo na sumieniu, daleko mu było do nieskazitelności. John Grisham zgrabnie gra na emocjach czytelnika, ujawniając kolejne fakty na temat obu mężczyzn i przechylając szalę raz na jedną, raz na drugą stronę.

Jak zawsze najważniejszym punktem powieści Grishama nie jest sama sprawa, lecz jej moralny aspekt. To naszemu sumieniu, pojęciu dobra i zła, sprawiedliwości poświęca pisarz najwięcej miejsca. Bo w życiu rzadko sytuacje są czarne albo białe. Próżno szukać jednoznacznych odpowiedzi na skomplikowane pytania. A tych Grisham zadaje nam sporo.

Książka skłania do postawienia się na miejscu ławnika na sali rozpraw. Jako bezstronny świadek, niezaangażowany emocjonalnie w sprawę, czytelnik sam może zastanowić się, jak ocenić zachowanie Drew. Czy jego czyn jest jednoznaczny moralnie? Czy chłopak zasługuje na komorę gazową? I w końcu czy morderstwo da się usprawiedliwić? Na te pytania, każdy musi odpowiedzieć sam.

Wymienioną książkę kupisz w Inmedio, 1 minute, Relay, Discover Poland, The Warsaw Store i Virgin. Polecamy!
John Grisham „Czas łaski”. Albatros. Warszawa 2021